در روزهای گذشته مقامات عالی رتبه اروپایی و دیپلمات های این کشور در جلسات متعددی که در گوشه و کنار این قاره سبز از بروکسل تا بلغارستان برگزار کرده اند بر یک نکته مهم تاکید دارند و آن پایبندی به برجام و ادامه مسیری است که از بیش از دو سال پیش آغاز کرده اند. بعد از خروج آمریکا از برجام و دستور دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اکثر مقامات اروپایی به گونه ای به حمایت از برجام و اقدامات ایران طبق این معاهده بین المللی پرداخته اند که بسیاری از تحلیلگران این برخرود اروپایی ها درمقابل آمریکا را بی سابقه می دانند.مقامات ارشد اروپایی از رئیس جمهور فرانسه گرفته تا صدراعظم آلمان و حتی نحست وزیر انگلستان حالا روی یک نکته پافشاری دارند و آن هم برجام بدون آمریکا است و در این بین مهم ترین سپر اروپا برای مقابله با بازگشت تحریم های آمریکا و استثنا کردن شرکت های اروپایی استفاده از قوانین 20 سال پیش خود در مقابل تحریم های آمریکایی است. قانونی که در سال ۱۹۹۶ در زمینه تقاضاها حول تحریم ثانویه آمریکا علیه کوبا، ایران و لیبی از سوی اتحادیه اروپا، تصویب شد اما از آن استفاده نشد و حالا می تواند برای مستثنا شدن شرکت های اروپایی در ارتباط با همکاری با ایران کار برد داشته باشد و به نوعی چتر حمایتی برای شرکت های اروپایی که در ایران سرمایه گذاری کرده اند و یا به دنبال سرمایه گذاری هستند، باشد. دو روز پیش کمیسار اتحادیه اروپا در امور داخلی اعلام کرد:« اگر لازم باشد از این قوانین استفاده کنیم ، ما آماده ایم.»

همچنین «جین کلود جانکر» رییس کمیسیون اروپا یک روز پیش در نشست خبری گفت: «اتحادیه اروپا قانونی را تا روز جمعه وضع خواهد کرد که به موجب آن شرکت های اروپایی را از تحریم های آمریکا علیه ایران منع خواهد کرد.این قانون هیچ دادگاهی را در جهت اعمال جریمه که ممکن است از سوی کاخ سفید علیه شرکت های اروپایی بمنظور انجام تجارت در جمهوری اسلامی ایران وضع می کند، به رسمیت نمی شناسد.» او گفت: « به عنوان کمیسیون اروپا وظیفه داریم که از شرکت های اروپایی حفاظت کنیم. اکنون نیاز به اقدام در این راستا داریم و این دلیلی است که در حال راه اندازی فرآیند فعال کردن «بخشنامه مسدودن کردن» که مربوط به سال ۱۹۹۶ میلادی است، هستیم و این کار را انجام خواهیم داد. همچنین تصمیم گرفتیم که به بانک سرمایه گذاری اروپا اجازه دهیم تا به سرمایه گذاری شرکت های اروپایی در ایران تسهیل بخشد. کمیسیون اروپا خودش همکاری با ایران را حفظ خواهد کرد.

اما با وجود این حمایت های بسیار قوی اتحادیه اروپا از ادامه برجام و فعالیت شرکت های اروپایی در ایران در روزهای گذشته اخبار متعددی از احتمال قطع همکاری های شرکت های اروپایی با ایران منتشر می شود، برای مثال شرکت توتال قول نفتی فرانسوی اعلام کرده است که با ایران قطع رابطه خواهد کرد و دیگری علاقه ای به سرمایه گذاری در فاز 11 پارس جنوبی ندارد و یا مسئولان شرکت نفتی انی ایتالیا گفته اند که سرمایه گذاری جدیدی در کشورمان انجام نخواهد داد و حتی شرکت فولادساز دانیلی هم از خروج از ایران خبر داده است. اما سوال اصلی این است که چرا با وجود حمایت های اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی شرکت های اروپایی از بازگشت تحریم های آمریکا می ترسند؟ پاسخی که باید جواب آن را در دو نکته دانست؛ اول حجم روابط این شرکت ها با آمریکا و سرمایه گذاری و حضور در این شرکت ها در آمریکا است و دوم اثرات روانی ترس از تحریم های آمریکا است که باعث می شود ادامه فعالیت های شرکت های اروپایی با ایران سخت شود.

این یک واقعیت است که ایران در راه ادامه همکاری اقتصادی با مقامات و دولت های اروپایی که با شرکت های بین المللی اروپایی و اتحادیه های صنعتی، تجاری، کشاورزی و... این کشورها طرف قرار داد است و این شرکت ها هم در نهایت به دنبال حفظ منافع اقتصادی خود هستند. رئیس جمهور فرانسه در پایان نشست سران اروپا در بلغارستان در واکنش به سوال خبرنگاران در ارتباط با خروج توتال از ایران گفت:« ما نمی‌خواهیم شرکت‌های فرانسوی را به ماندن در ایران مجبور کنیم؛ رئیس‌جمهور فرانسه، مدیر عامل توتال نیست. من خواهان آن هستم که شرکت‌های فرانسوی بتوانند با توجه به پتانسیل بازار ایران، در این کشور بمانند ولی مدیر اجرایی توتال از منافع خودشان دفاع می ‌کند. این وظیفه آنهاست که خطر ماندن در ایران را با خطرهایی که در عربستان و آمریکا متوجه آنها می‌شود، مقایسه کند.»

همچنین مدیرعامل آژانس صادرات بلژیک، پاسکال دلکومینت، به یورونیوز گفت تنها تحریم ها نیستند که سرمایه گذاری در ایران را سخت می کنند: «انعکاس ترس و واهمه از اجرای تحریم ها پای برخی از سرمایه گذاران بزرگ برای ورود به ایران را سست می کند. ترس از تحریم ها اثرات روانی زیادی هم دارد.»

به اعتقاد کارشناسان اقتصادی باتوجه به شرایط کنونی مسئولان اقتصادی کشورمان باید با انجام اقداماتی علاوه براینکه ریسک سرمایه گذاری در کشورمان را کاهش می دهند به دنبال همکاری با شرکت هایی باشند که منافع چندانی در آمریکا ندارند و با آمریکا مبادلات اقتصادی گسترده ای ندارند و نگران تحریم های آمریکا نیستند.

منبع: اتاق تهران